این هیاهو موقتی است؛ نیم ساعت بعد، دانش‌آموزان رفته‌اند و دوباره آرامش به شهر بازمی‌گردد. هر دانش‌آموزی راه خود را گرفته و دور شده است. برخی از آنان دوست دارند، سریع به منزل برسند و برخی به هر بهانه‌ای از منزل فراری‌اند و می‌خواهند خود را سرگرم کنند. یکی از سرگرمی‌ها این است که پای تلفن‌های عمومی بایستند و شماره رایگان آتش‌نشانی را بگیرند؛ سرگرمی‌ای که ممکن است با مشغول کردن ماموران آتش‌نشانی، جان یک نفر محتاج واقعی کمک را به خطر بیندازد. حسن جعفری، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مشهد، اعلام کرده است که حدود 90درصد تماس‌ها با آتش‌نشانی مشهد، مزاحمت تلفنی است. او تصحیح فرهنگ مردم را راه‌حل نهایی کاهش این مزاحمت‌ها می‌داند.
تعداد خطوط تلفن 125 آتش‌نشانی مشهد، به 17 خط می‌رسد. روزانه به‌طور میانگین حدود 3 هزار و 500 تماس با آتش‌نشانی مشهد برقرار می‌شود. مسعود ظهوریان، معاون عملیات سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی مشهد، به «همشهری» می‌گوید: «ما روزانه 8 تا 15 عملیات اطفای حریق و نجات در مشهد انجام می‌دهیم. تعداد عملیات به فصل و وضع جوی نیز بستگی دارد. مثلا اکنون که فصل کشاورزی است، تعداد حریق‌های ما در اطراف شهر مشهد زیاد شده است، اما اواخر تابستان که مسافرت اهالی مشهد زیاد می‌شود، میزان آتش‌سوزی در منازل شهری افزایش می‌یابد.»
حسن جعفری، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی مشهد، تأکید می‌کند که بیشتر مزاحمت‌های تلفنی به آتش‌نشانی به ترتیب از طریق شماره‌های تلفن همگانی و شماره‌های ایرانسل صورت می‌گیرد. آتش‌نشانی مشهد برای کاهش تعداد مزاحمان، از شرکت مخابرات خواسته است که شماره‌های ایرانسلی را که برای این سازمان مزاحت ایجاد می‌کنند، قطع کند اما وقتی بخش بزرگی از مزاحمت‌ها از تلفن‌های عمومی اتفاق می‌افتد، چنین تنبیهی نتیجه‌بخش نخواهد بود.
امیر حسامی، مدیر حوزه طرح و برنامه سازمان آتش‌نشانی مشهد، به «همشهری» می‌گوید: «تلفن‌های عمومی دارای 4دگمه تماس اضطراری هستند که بدون کارت هم کار می‌کنند و یکی از آنها شماره آتش‌نشانی است تا درصورت بروز حادثه شهروندان بتوانند بدون نیاز به پرداخت پول و در سریع‌ترین زمان با ما تماس بگیرند. بنابراین مزاحمان تلفنی می‌توانند بدون کارت، با فشردن یک دگمه با ما تماس برقرار کنند؛ در حالی که امکان شناسایی آنان وجود ندارد. از سوی دیگر، سیم‌کارت‌های اعتباری ایرانسل بر خلاف سیم‌کارت‌های اعتباری همراه اول که از شما کد ملی می‌خواهد، بدون هیچ مشخصاتی در سوپرمارکت‌ها فروخته می‌شود و مزاحمان به‌وسیله آنها می‌توانند به‌صورت ناشناس با آتش‌نشانی تماس بگیرند.»
برخورد قضایی با مزاحمت‌های تلفنی یا مذاکره با شرکت مخابرات برای برخورد با آنها، به وسیله دایره حقوقی سازمان آتش‌نشانی پیگیری می‌شود. مسئولان آتش‌نشانی مشهد اطلاع و برآورد آماری دقیقی از اینکه بیشتر مزاحمان این سازمان را چه گروهی تشکیل می‌دهند، ندارند و در این زمینه فقط چند گمانه مطرح است؛ از جمله اینکه بخشی از مزاحمت‌های تلفنی ناشی از بازیگوشی و شیطنت نوجوانان است. درهمین حال معاون عملیات آتش‌نشانی می‌گوید: «ما از نزدیک برخوردی با مزاحمان نداشته‌ایم، اما می‌توان گفت که آنها از هر قشری هستند و نمی‌شود بگوییم که فقط بچه‌ها هستند که مزاحم می‌شوند.» مدیر حوزه طرح و برنامه آتش‌نشانی نیز می‌گوید:« اینکه بدانیم مزاحمان از چه قشری هستند، چه سنی دارند و آیا بیشتر پسرند یا دختر، ممکن نیست چون خیلی از آنها صدای خود را تغییر می‌دهند و نمی‌توان از پشت تلفن فهمید کسی که زنگ زده، پیر است یا جوان یا اینکه جنسیتش چیست.» البته او شواهدی دارد که احتمال وجود سهم زیاد دانش‌آموزان در مزاحمت‌های تلفنی آتش‌نشانی را بیشتر می‌کند. حسامی می‌گوید:
« زمانی که مدرسه‌ها تعطیل می‌شوند، یعنی ساعت 12 ظهر تا 2 بعد از ظهر، ما با بیشترین آمار مزاحمت‌های تلفنی روبه‌رو می‌شویم. رتبه نخست مزاحمت‌ها نیز از تلفن‌های کارتی است و پس از آن سیم‌کارت‌های ایرانسل.»
بیشتر مزاحمان آتش‌نشانی مشهد، وقتی که شماره 125 را می‌گیرند، اعلام می‌کنند که منزلشان یا مغازه‌شان آتش گرفته است، اما برخی خلاقیت بیشتری به خرج می‌دهند و می‌گویند که دستشان در چرخ‌گوشت گیر کرده یا یک مار در منزلشان پیدا شده است. گاهی نیز با تغییر صدا خود را وحشت‌زده جلوه می‌دهند. گروهی دیگر از مزاحمان تلفنی اصلا کاری به این کارها ندارند، فقط حرف‌های زننده می‌زنند و تلاش می‌کنند پاسخگو را به‌صورت کلامی آزار دهند. معاون عملیات آتش‌نشانی می‌گوید: «همه‌جور مزاحمت تلفنی برای آتش‌نشانی پیش می‌آید. برخی مودبانه مزاحم می‌شوند و بعضی هم توهین‌آمیز، اما به هر حال، همه این مزاحمت‌ها موجب آزار نیروهای ما و کاهش توان خدمت‌رسانی آنها می‌شود.»
نیروهای آتش‌نشانی مشهد باید خیلی سریع متوجه شوند که تماسی که با آنها گرفته شده، مزاحمت است یا اینکه واقعا یک حادثه رخ داده است. به قول مدیر حوزه طرح و برنامه این سازمان، نیروهای آتش‌نشانی پس از سال‌ها براساس تجربه‌ای که کسب کرده‌اند، با روش کار مزاحمان آشنایند و «برای خودشان یک پا روانشناس شده‌اند.»
وی می‌افزاید: «از روی مهارت‌های کلامی اشخاص تا حدی می‌توان فهمید که قصد تماس گیرنده مزاحمت است یا نه. روش صحبت کردن، روش پیام دادن، نشانی درست یا اشتباهی که می‌دهند، نوع کلماتی که به کار می‌برند و شماره‌ای که از آن تماس می‌گیرند، نشان می‌دهد احتمال مزاحمت چقدر است. ما سعی می‌کنیم از تماس‌گیرندگان یک شماره ثابت یا همراه دائمی بگیریم و به هر حال، تا حدی اطمینان به دست آوریم که حریق یا حادثه واقعی است.»
با این حال، ماموران سازمان آتش‌نشانی وقت زیادی ندارند که از واقعی بودن حادثه اطلاع کسب کنند. حسامی، مدیر حوزه طرح و برنامه آتش‌نشانی، می‌گوید: «ما زمان زیادی در اختیار نداریم و در مدت کوتاهی باید مزاحمت را تشخیص دهیم و اگر مطمئن نشویم که تماس‌گیرنده قصد مزاحمت داشته است، حتما نیرو به محل اعزام می‌کنیم. آتش‌نشانی کاری بسیار حساس است و ما نمی‌توانیم برای اینکه تماسی مشکوک به مزاحمت است، با جان مردم بازی کنیم. حتی درصدی هم از اینکه چه تعداد از عملیات ما ناشی از مزاحمت بوده است، ارائه نمی‌کنیم تا پرسنل ما که تلفن‌ها را پاسخ می‌دهند تصور نکنند پایش می‌شوند، در نتیجه بخواهند انرژی زیادی برای تشخیص مزاحمت‌ها صرف کنند.»
سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی مشهد، سالانه حدود 30میلیارد تومان بودجه دارد. در سال گذشته 3هزار و 341عملیات مربوط به خدمات ایمنی و 3هزار و 187 عملیات اطفای حریق در این سازمان انجام شده است. البته بسته به بزرگی حادثه، هزینه‌های هر عملیات متفاوت است اما می‌توان گفت که به‌طور میانگین، برای هر عملیاتی که سازمان آتش‌نشانی مشهد انجام می‌دهد، 4میلیون و 600هزار تومان بودجه هزینه می‌شود. بر این اساس، می‌توان گفت که هر مزاحمت تلفنی در مشهد، اگر منجر به عملیات شود، 4میلیون و 600هزار تومان هزینه در بر دارد.
مثل خیلی از مشکلات شهری دیگر، برای کاهش مزاحمت‌های تلفنی راهکاری بهتر از آموزش فرهنگ شهروندی پیدا نشده است. آتش‌نشانی مشهد آموزش به کودکان از طریق مدارس را در پیش گرفته و از مطبوعات و صدا و سیمای استان خواسته است در این زمینه تلاش بیشتری به خرج دهند. وقتی که تعداد مزاحمان آتش‌نشانی کاهش یابد، تازه باید شروع به آموزش چگونگی استفاده از شماره تلفن‌های اضطراری کرد. شاید آن موقع، دانش‌آموزان این کلانشهر برای سرگرمی خود راه‌حل دیگری بیابند.
